اگرچه تزریق انواع واکسن های کووید 19 موثر بودند، اما نمی توانند به تنهایی به این پاندمی پایان دهند.
سال 2021 سالی بود که واکسنهای کووید 19 باید توانایی خود را ثابت میکردند. ما سال را پر از امید آغاز کردیم: با در دست داشتن واکسنها در زمان رکوردشکنی ها و گسترش ویروس کرونا در سرتاسر جهان، امید پایان پاندمی را در آغوش گرفتیم، اعلام کردیم این همهگیری را مهار میکنیم و زندگی را به حالت عادی برمیگردانیم. ولی این مورد خیلی خوشبینانه بود.
تقریباً 200 میلیون نفر در ایالات متحده و میلیاردها نفر در سراسر جهان اکنون به طور کامل واکسینه شده اند. با سه واکسن اولیه مورد تایید سازمان بهداشت جهانی با نام فایزر و شریکش بیون تک، و دو واکسن دیگر از مادرنا و Johnson & Johnson واکسیناسیون آغاز شد. واکسن فایزر حتی برای کودکان زیر 5 سال نیز موجود است. حدود 22 واکسن دیگر نیز در سایر نقاط جهان به کار گرفته شده است. در برخی از کشورهای با درآمد بالاتر، از جمله ایالات متحده، مردم از قبل برای تزریق های تقویت کننده در صف ایستاده اند.
اما سال 2021 همچنین سال یادگیری محدودیت های ابرقدرت واکسن ها بوده است. با توجه به واکسنهایی که در برابر انواع تهاجمی کرونا ویروس، توزیع ناعادلانه، تردید برخی افراد و روند طبیعی کاهش اثربخشی قرار گرفتهاند، هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن برای پایان دادن به این همهگیری وجود دارد. اگر بخواهیم یک نقطه را در سال 2021 ارائه کنیم، تشخیص نوع omicron در اواخر نوامبر، عدم قطعیت جدیدی را در پایان بخشیدن مسیر همهگیری ایجاد کرد. در اینجا به برخی از مهمترین درس هایی که در سال اول تزریق واکسن کووید 19 آموخته ایم می پردازیم.
تزریق ها، حتی در برابر انواع در حال ظهور ویروس، کار می کنند.
بسیاری از واکسنهای کووید 19 در سال گذشته به ویژه در پیشگیری از بیماریهای شدید و مرگ مؤثر بودند. این حتی با ظهور انواع قابل انتقال ویروس کرونا نیز صادق است.
در ژانویه، در بحبوحه یک موج تیره زمستانی که شاهد آن بودیم که میانگین موارد روزانه در ایالات متحده نزدیک به 250000 نفر رسید، واکسیناسیون به طور جدی آغاز شد. بلافاصله پس از آن، تعداد موارد شروع به کاهش شدید کرد.
با این حال، در طول تابستان، گزارشهای بیشتری از عفونتهای ویروس کرونا در افراد واکسینه شده ظاهر شد. مطالعات متعدد نشان داده است که محافظت در برابر عفونت در ماههای پس از واکسیناسیون در افرادی که واکسنهای mRNA فایزر یا مدرنا را دریافت کردهاند کمتر میشود. با این حال، هدف اصلی تزریق – جلوگیری از بستری شدن در بیمارستان – با اثربخشی حدود 80 تا 95 درصد ثابت مانده است.
یک دوز واحد از واکسن جانسون و جانسون نسبت به تزریق mRNA در پیشگیری از علائم یا دور نگه داشتن افراد از بیمارستان مؤثرتر است. این شرکت ادعا می کند که هنوز شواهدی مبنی بر کاهش محافظت وجود ندارد. اما حتی اگر این محافظت از بین نرود، برخی از دادههای دنیای واقعی نشان میدهند که شات یاد آور ممکن است به اندازه آزمایشهای بالینی پیشنهاد شده مؤثر نباشد.
شواهدی مبنی بر کاهش حفاظتافراد در برابر ویروس، ایالات متحده و برخی از کشورهای دیگر را وادار به استفاده از دوزهای تقویتکننده واکسن کووید 19 برای بزرگسالان کرد.
بسیاری از نگرانی ها در مورد کاهش ایمنی در بحبوحه گسترش انواع بسیار مسری، از جمله آلفا، که برای اولین بار در بریتانیا در سپتامبر 2020 شناسایی شد، و دلتا، برای اولین بار در هند در اکتبر 2020 شناسایی شد. امروزه، دلتا نوع غالب در سطح جهان است.
خبر خوب این است که افراد واکسینه شده در برابر این دشمنان جهش یافته غیرمسلح نیستند. نینا لونینگ پراک، ایمونولوژیست از دانشگاه پنسیلوانیا، میگوید: سیستم ایمنی یک حمله چند جانبه علیه مهاجمان انجام میدهد، بنابراین پاسخ میتواند تغییرات مولکولی کوچکی را در برابر ویروسها مدیریت کند. برخورد با انواع مختلف “کاری است که سیستم ایمنی انجام می دهد.”
آنتیبادیهای تولید شده از واکسن همچنان به نوع آلفا و دلتا حمله میکنند، اگرچه کمی کمتر از ویروس اصلی که دو سال پیش در ووهان چین ظاهر شد، مقابله میکنند. همچنین آنتی بادیهای سیستم ایمنی انواع جدید سویه را تشخیص میدهند، مانند بتا، که برای اولین بار در آفریقای جنوبی در می 2020 شناسایی شد، و گاما، که در نوامبر 2020 در برزیل شناسایی شد. اگرچه محافظت در برابر عفونت در برابر بسیاری از این گونهها کاهش مییابد، اما احتمال ابتلای افراد واکسینه شده بسیار کمتر است. همچنین در مقایسه با افراد واکسینه نشده افرادی که واکسن دریافت کرده اند کمتر بستری شوند.
کارشناسان به ردیابی عملکرد واکسنها ادامه خواهند داد، بهویژه با ظهور انواع جدیدی مانند omicron. در اواخر نوامبر، پس از هشدار محققان در آفریقای جنوبی و بوتسوانا مبنی بر اینکه حامل چندین جهش نگران کننده است، سازمان جهانی بهداشت واریانت omicron را به عنوان آخرین نوع نگران کننده معرفی کرد. مطالعات اولیه نشان میدهد که تا کنون، omicron به سرعت در مکانهایی از جمله آفریقای جنوبی و بریتانیا گسترش مییابد و میتواند افرادی را که قبلاً از عفونت بهبود یافتهاند، مجدداً آلوده کند. بر اساس گزارشی که در 9 دسامبر از سوی محققان موسسه بهداشت عمومی انگلستان، یک آژانس بهداشتی بریتانیا، در 9 دسامبر منتشر شد، این نوع ممکن است حداقل به اندازه دلتا قابل انتقال باشد، اگرچه هنوز قطعی نیست. اینکه چگونه omicron ممکن است بر اثربخشی واکسن تأثیر بگذارد نیز مشخص نیست. به عنوان مثال، واکسن دو دوز فایزر ممکن است حدود 30 درصد در پیشگیری از علائم عفونت های omicron موثر باشد، در حالی که یک تقویت کننده می تواند اثربخشی آن را تا بیش از 70 درصد بازگرداند، طبق برآوردهای بهداشت عمومی انگلستان. اما این تخمین ها بر اساس تعداد موارد کم است و می تواند با گسترش omicron تغییر کند.
یک پزشک بیماریهای عفونی و ویروسشناس در دانشگاه سنت اندروز در اسکاتلند، میگوید: این اولین بار در تاریخ است که ما اساساً جهشهای ویروس را در زمان واقعی نظارت میکنیم. این کاری است که ویروس ها انجام می دهند. فقط این است که ما آن را می بینیم زیرا به دنبال آن هستیم.
این پزشک می گوید، اما بعید است که هر گونه جدید ما را به نقطه اول بازگرداند. به دلیل تنوع دفاعی سیستم ایمنی، مقاومت کامل یک نوع ویروس کرونا در برابر حفاظت ناشی از واکسن دشوار خواهد بود. واکسن ها به سیستم ایمنی بدن ما ابزاری برای مقابله می دهند.
تزریقات بی خطر هستند و عوارض جانبی کمی دارند
با میلیاردها دوز توزیع شده در سراسر جهان، این واکسن ها نه تنها موثر، بلکه به طور قابل توجهی ایمن و با عوارض جانبی جدی اندکی ثابت شده اند.
کوثر طلعت، پزشک بیماری های عفونی در دانشکده بهداشت عمومی جان هاپکینز بلومبرگ، می گوید: «ما داده های ایمنی زیادی در مورد این واکسن ها داریم. من هیچ واکسنی را نمی شناسم که به همین میزان مورد بررسی قرار گرفته باشد.
عوارض جانبی شایع گزارش شده شامل درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق، درد عضلانی، خستگی، تب، لرز یا سردرد است. این علائم معمولا فقط یک یا دو روز طول می کشد. اگر چه عوارض جانبی نادر و جدی تری نیز ذکر شده است.
یک مثال از این عوارض جدی التهاب عضله قلب، معروف به میوکاردیت، یا کیسه اطراف قلب، پریکاردیت است. تخمینهای کنونی کمی سخت است زیرا مطالعات موجود جمعیتها و سایر متغیرهای متفاوتی دارند. محققان در ماه اکتبر در مجله پزشکی نیوانگلند گزارش دادند که دو مطالعه بزرگ در اسرائیل تخمین زدند که خطر میوکاردیت پس از واکسن mRNA حدود 4 نفر از هر 100000 مرد و 0.23 تا 0.46 از هر 100000 زن است. با این حال، محققان همچنین در ماه اکتبر در JAMA Internal Medicine گزارش دادند که اعضای Kaiser Permanente کالیفرنیای جنوبی که واکسنهای mRNA را دریافت کرده بودند با سرعت بسیار پایینتری دچار میوکاردیت شدند: 5.8 مورد برای هر 1 میلیون ثانیه تزریق.
وجه مشترک همه مطالعات این است که مردان جوان در سنین نوجوانی و 20 سالگی در معرض بالاترین خطر ابتلا به این عارضه جانبی هستند و این خطر پس از دوز دوم واکسن بالاترین میزان است. اما هنوز هم نسبتاً نادر است.
اجزای واکسن های mRNA نیز ممکن است باعث واکنش های آلرژیک، از جمله آنافیلاکسی بالقوه تهدید کننده زندگی شوند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده محاسبه کرده است که آنافیلاکسی با نرخی در حدود 0.025 تا 0.047 مورد به ازای هر 10000 دوز واکسن ایجاد می شود.
اما پژوهشگران در ماه مارس در JAMA گزارش دادند که یک مطالعه روی تقریباً 65000 کارمند سیستم مراقبت های بهداشتی در ماساچوست نشان می دهد که این میزان ممکن است به 2.47 در هر 10000 واکسن برسد. با این حال، این میزان پایین است و افرادی که سابقه قبلی آنافیلاکسی دارند، واکسنها را بدون مشکل دریافت کردهاند. حتی افرادی که پس از اولین واکسن دچار آنافیلاکسی شدند، اگر دوز دوم به دوزهای کوچکتر تقسیم شود، میتوانستند به طور کامل واکسینه شوند.

تنها عارضه جانبی واکسنهای کووید 19 که با سایر واکسنها دیده میشود، ترکیب نادری از لختههای خون است که با تعداد کم پلاکتهای لختهکننده خون همراه است. این بیماری که ترومبوز همراه با سندرم ترومبوسیتوپنی یا TTS نامیده میشود، در میان زنان کمتر از 50 سال که واکسن جانسون و جانسون یا واکسن مشابهی را که توسط آسترازنکا ساخته شده است دریافت کرده اند و در سراسر جهان استفاده میشود، رایجتر است.
واکسینه کردن همه … پیچیده است
تلاش برای واکسینه کردن هرچه سریعتر افراد در سال جاری با دو چالش اصلی روبرو شد: رساندن واکسن به مردم و متقاعد کردن آنها برای استفاده از آن. استراتژیهایی که تاکنون به کار گرفته شدهاند شامل مشوقها، دستورات و در دسترسکردن دوز های مختلف از انواع واکسن است که سطوح مختلفی از موفقیت را داشتهاند.
گرچن چپمن روانشناس از دانشگاه کارنگی ملون در پیتزبورگ، که در مورد پذیرش واکسن تحقیق می کند، می گوید: این یک هدف فوق العاده جاه طلبانه است که تلاش کنیم اکثریت بزرگ کشور و جهان را در مدت زمان بسیار کوتاهی با یک واکسن کاملاً جدید واکسینه کنیم. معمولاً چند سال طول می کشد تا این نوع هدف را دریافت کنید.
در سطح جهانی، به دلیل عدم دسترسی به واکسن، به ویژه در کشورهای با درآمد متوسط و پایین، مطمئناً چنین است. سازمان بهداشت جهانی هدفی را تعیین کرده است که تا پایان سال 40 درصد از مردم در همه کشورها واکسینه شوند. اما دهها کشور، عمدتاً در آفریقا و بخشهایی از آسیا، احتمالاً از این هدف فاصله دارند.
واکسن ها نمی توانند به تنهایی به همه گیری پایان دهند
یک سال بعد از شروع واکسیناسیون سراسری، واضح است که واکسیناسیون یکی از بهترین ابزارهایی است که برای کنترل کووید 19 داریم. اما همچنین واضح است که واکسن ها به تنهایی نمی توانند به همه گیری پایان دهند.
در حالی که تزریق ها در پیشگیری از عفونتها کار بسیار خوبی انجام میدهند، این محافظت با گذشت زمان کاهش. لونینگ پراک، ایمونولوژیست دانشگاه پنسیلوانیا، میگوید با این حال، واکسنها در محافظت از بیشتر افراد در برابر بیماریهای شدید بهخوبی کار کردهاند. و از آنجایی که افراد بیشتری در سراسر جهان واکسینه می شوند، افراد کمتری می میرند، حتی اگر به کووید 19 مبتلا شوند.
لونینگ پراک میگوید: ما باید بین عفونتهای سطحی که میتوانید به آن مبتلا شوید -مانند آبریزش بینی- در مقابل استفاده از دستگاه تنفسی تحتانی که میتوانند شما را بکشند، تمایز قائل شویم، مانند التهاب در ریهها که باعث کاهش سطح اکسیژن میشود. او خاطرنشان می کند که پیشگیری از بیماری شدید هدف اساسی است که اکثر واکسن ها، از جمله واکسن آنفولانزا، به آن می رسند. توقف کامل عفونت هیچ وقت یک هدف واقع بینانه نبود.
از آنجایی که واکسنها مانعی غیرقابل نفوذ در برابر ویروس نیستند، ما همچنان باید به تاکتیکهای دیگری برای کمک به کنترل شیوع در بحبوحه همهگیری تکیه کنیم. سعد عمر، اپیدمیولوژیست در دانشگاه ییل می گوید: واکسن ها تنها ابزار جعبه ابزار ما نیستند. آنها باید با چیزهای دیگر استفاده شوند، مانند ماسک برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض ویروس و آزمایش کووید 19 برای کمک به مردم برای اینکه بدانند چه زمانی باید در خانه بمانند.
اومر میگوید در حال حاضر، داشتن چنین محافظت لایهای بسیار مهم است. اما در درازمدت، من فکر میکنم واکسنها راهی برای بازگشت حداقل به حالت عادی جدید فراهم میکنند. با واکسن ها، مردم می توانند در مدرسه، کنسرت ها یا عروسی ها با ترس کمتری از شیوع گسترده جمع شوند.
در نهایت همهگیری به پایان خواهد رسید، اگرچه هنوز کسی حدس نمیزند چه زمانی. اما پایان مطمئناً به این معنی نیست که کووید 19 ناپدید شده است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که ویروس کرونا به احتمال زیاد در آینده قابل پیشبینی با ما باقی خواهد ماند و باعث شیوع بیماری در مکانهایی میشود که در آن افراد مستعد وجود دارد. حساسیت می تواند اشکال مختلفی داشته باشد: کودکان خردسالی که قبلا هرگز با ویروس مواجه نشده اند و هنوز نمی توانند واکسن بزنند، افرادی که ترجیح می دهند واکسن را دریافت نکنند و افرادی که ایمنی آنها پس از عفونت یا واکسیناسیون کاهش یافته است. یا ویروس ممکن است به روشی تکامل یابد که به آن کمک کند از سیستم ایمنی فرار کند.
پایان این بیماری همه گیر ممکن است هنوز دور از دسترس باشد، با امیدهای زیاد از آغاز سال 2021 و یک خاطره دور. با این حال، نشانههایی از وضعیت عادی بازگشته است: بچهها به مدرسه بازگشتهاند، رستورانها و فروشگاهها باز هستند و مردم بیشتر سفر میکنند.
ثابت شده است که واکسن ها ابزار ارزشمندی برای کاهش مرگ و میر و تخریبی هستند که ویروس کرونا می تواند در پی خود به جا بگذارد.
انتهای پیام/ پنج شنبه 25 آذر 1400
منابع
مطالعه موارد زیر را به شما پیشنهاد می کنیم
آیا ویروس ها زنده هستند، زنده نیستند یا چیزی در این بین؟ و این موضوع چرا اهمیت دارد؟
مشاهدات پزشکان آفریقایی در مورد سویه omicron در مقایسه با نوع دلتا
Omicron زنگ خطری برای سازندگان واکسن کووید 19 است
ChAdOx1 با CAR و PF4 برای ترومبوز همراه با سندروم ترومبوسیتوپنی ارتباط دارد