سیستم ایمنی انسان دارای زرادخانه قدرتمندی از دفاع برای شناسایی و حذف تهدیدات است. یکی از قدرتمندترین نگهبانان آن، سیستم کمپلمان (complement) است – شبکه ای پویا از پروتئین ها که به طور خستگی ناپذیر بدن ما را کنترل می کند و همیشه با هوشیاری به دنبال علائم عفونت یا آسیب هستند. در صورت وجود خطر، این پروتئین ها وارد عمل می شوند و زنجیره ای از سیگنال های التهابی را آزاد می کنند که دفاع بدن را برای خنثی کردن تهدیدها بسیج می کند.
اکنون، بیش از 100 سال پس از اولین توصیف سیستم کمپلمان، محققان دانشکده پزشکی هاروارد مکانیسم جدیدی را کشف کرده‌اند که توسط آن این سیستم دفاعی حیاتی می‌تواند به اشتباه عمل کند و علیه بافت‌های خود بدن بچرخد – پروتئینی به نام گرانزیم K (GZMK ) که نقش آن تا کنون نامشخص بوده است.
این یافته‌ها که در در Nature منتشر شد، نشان می‌دهد که GZMK با فعال کردن سیستم کمپلمان در برابر بافت‌های خود بدن باعث آسیب بافت و التهاب می‌شود – در تضاد کامل با نقش ثابت این سیستم در دفاع میزبان است.
این تیم دریافتند که GZMK توسط گروه خاصی از سلول های ایمنی به وفور در بافت های ملتهب بیماران مبتلا به طیف گسترده ای از بیماری های التهابی، از جمله آرتریت روماتوئید، بیماری التهابی روده و لوپوس تولید می شود.
این تحقیق که بر روی نمونه‌های موش و بافت انسانی انجام شد، درک فعلی این بخش از ایمنی را تقویت می‌کند و راه‌های جدیدی را برای درمان‌های هدفمندی باز می‌کند که می‌تواند به طور خاص این مسیر مضر را در بیماران مبتلا به بیماری‌های التهابی مسدود کند.
کشف روش جدیدی برای فعال‌سازی سیستم کمپلمان، که توسط آنزیمی تولید شده توسط سلول‌هایی که در بافت‌های ملتهب به وفور یافت می‌شوند، پیامدهای بالینی مهمی دارد. GZMK به عنوان یک هدف درمانی امیدوارکننده برای مهار فعال‌سازی کمپلمان در بیماری‌های متعدد را برجسته می‌کند.
برخلاف درمان‌های موجود که به طور گسترده فعال‌سازی کمپلمان را مهار می‌کنند، هدف قرار دادن GZMK رویکرد دقیق‌تری را ارائه می‌دهد – رویکردی که می‌تواند به طور انتخابی التهاب مضر را در بافت‌های ملتهب مزمن کاهش دهد و در عین حال عملکردهای ضد میکروبی ضروری سیستم کمپلمان را حفظ کند.
به طرز جالبی، سایر گروه‌های تحقیقاتی نیز دریافته‌اند که همین جمعیت سلول‌های ایمنی تولیدکننده GZMK در بافت‌های بیماران مبتلا به بیماری‌های عصبی و قلبی عروقی، سرطان و حتی در افراد مسن غنی شده است. با توجه به فراوانی گسترده آنها در بافت‌های ملتهب، تیم تحقیقاتی مشکوک شدند که این سلول‌ها و GZMK ممکن است محرک‌های کلیدی التهاب آسیب‌رسان به بافت باشند.
برای تعریف عملکرد GZMK، محققان ساختار آن را تجزیه و تحلیل کردند و شباهت قابل توجهی با پروتئین های شناخته شده فعال کننده کمپلمان پیدا کردند. از طریق یک سری آزمایش، نشان دادند که GZMK کل آبشار کمپلمان را فعال می‌کند و مولکول‌هایی تولید می‌کند که التهاب را تحریک می‌کنند، سلول‌های ایمنی را جذب می‌کنند و باعث آسیب بافتی می‌شوند. تحقیقات بیشتر نشان داد که در مفاصل بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید، GZMK در مناطقی که سیستم کمپلمان بسیار فعال است، فراوان بود.
انتهای پیام/ چهارشنبه 15 اسفند 1403
منابع
مطالعه موارد زیر را به شما پیشنهاد می کنیم
از میکروبیوتای روده تا التهاب و افسردگی
افزایش مبتلایان به سرخک در سراسر جهان
