هاری یک بیماری ویروسی بسیار جدی و نادر ولی قابل پیشگیری است که اغلب از طریق نیش حیوان هار منتقل می شود. ویروس هاری سیستم عصبی مرکزی پستانداران را آلوده می کند و در نهایت باعث ایجاد بیماری در مغز و مرگ می شود. اکثریت قریب به اتفاق موارد هاری گزارش شده به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) هر ساله در حیوانات وحشی مانند خفاش ها، راکون ها، و روباه ها رخ می دهد، اگرچه هر پستانداری می تواند به هاری مبتلا شود. رایج ترین راه برای ابتلا به هاری از طریق نیش خفاش (در ایالات متحده) یا گاز گرفتن سگ (در آسیا و آفریقا) است.
ویروس هاری
ویروس هاری به راسته Mononegavirales تعلق دارد، ویروس هایی با ژنوم RNA یکدست و رشته منفی هستند. جنس Lyssavirus شامل ویروس هاری، ویروس موکولا، ویروس Duvenhage، ویروس خفاش اروپایی 1 و 2 و ویروس خفاش استرالیایی است.
علائم و نشانه های هاری چیست؟
اولین علائم هاری می تواند از چند روز تا بیش از یک سال پس از وقوع گزش ظاهر شود.
- در ابتدا احساس گزگز، یا خارش در اطراف ناحیه گزش وجود دارد. همچنین ممکن است فرد علائمی شبیه آنفولانزا مانند تب، سردرد، دردهای عضلانی، از دست دادن اشتها، حالت تهوع و خستگی داشته باشد.
- پس از چند روز، علائم عصبی ایجاد می شود، از جمله:
- تحریک پذیری یا پرخاشگری
- حرکات یا تحریک بیش از حد
- گیجی، افکار عجیب و غریب یا عجیب، یا توهم
- اسپاسم عضلانی و حالت های غیر معمول
- تشنج
- ضعف یا فلج (زمانی که فرد نمی تواند بخشی از بدن خود را حرکت دهد)
- حساسیت شدید به نورهای روشن، صداها یا لمس
- فرد مبتلا به هاری می تواند بزاق زیادی تولید کند و اسپاسم عضلانی در گلوی او ممکن است بلع را سخت کند. این باعث ایجاد اثر “کف کردن در دهان” می شود که مدت هاست با عفونت هاری مرتبط است. همچنین منجر به ترس از خفگی یا چیزی که شبیه “ترس از آب” است، که یکی دیگر از علائم معروف هاری است، می شود.
چه چیزی باعث هاری می شود؟
هاری توسط ویروس هاری ایجاد می شود. حیوانات آلوده این ویروس را در بزاق خود دارند. ویروس از طریق پوست دارای زخم یا چشم ها، بینی یا دهان وارد بدن می شود و از طریق اعصاب به مغز می رسد. در آنجا تکثیر می شود و باعث التهاب و آسیب می شود.
نیش یک حیوان آلوده وحشی باعث بیشتر موارد هاری در ایالات متحده می شود. راکون ها شایع ترین ناقلان هستند، اما خفاش ها بیشتر افراد را آلوده می کنند. گندراسو ها و روباه ها نیز می توانند آلوده شوند و موارد کمی در گرگ ها، کایوت ها و … نیز گزارش شده است. جوندگان کوچک مانند همستر، سنجاب، موش و خرگوش به ندرت آلوده می شوند. واکسیناسیون گسترده حیوانات باعث شده است که انتقال از سگ به انسان در ایالات متحده نادر باشد اما در سایر نقاط جهان، قرار گرفتن در معرض سگ هار شایع ترین علت انتقال به انسان است.
آیا هاری مسری است؟
هاری از طریق انسان به انسان منتقل نمی شود. این ویروس اغلب از طریق گاز گرفتن حیوان آلوده منتقل می شود. اما اگر بزاق حیوان (تف دهان) مستقیماً به چشم، بینی، دهان یا زخم باز (مانند خراش یا خراش) فرد وارد شود، می تواند گسترش یابد.
چگونه از قرار گرفتن در معرض هاری جلوگیری می شود؟
برای کاهش احتمال قرار گرفتن در معرض هاری:
حیوانات خانگی خود را واکسینه کنید
حیوانات ولگرد را به مقامات بهداشتی محلی یا بخش کنترل حیوانات گزارش دهید.
به بچه ها یادآوری کنید که به گربه های ولگرد یا سگ های سرگردان در محله یا جاهای دیگر دست نزنند و نزدیک آنها نشوند.
به کودکان بیاموزید که از حیوانات وحشی مانند خفاش، راکون، گندراسو و روباه دوری کنند. 28 سپتامبر مصادف با 6 مهر ماه بعنوان روز جهانی هاری نام گذاری شده و هرساله سازمان های ذیربط سعی درافزایش آگاهی افراد جامعه درمورد بیماری هاری دارند. در ایران نیز نهادهایی در رابطه با بیماری هاری مسئولیت دارند ازجمله سازمان دامپزشکی، اداره مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي که همواره در راستای مهار این بیماری در تلاش هستند. طبق آمار سالانه 56000 نفر در دنيا در اثر هاري مي ميرند. شعار سازمان جهاني بهداشت در سال 2023 ” همه برای یکی، یک سلامت برای همه است”.
انتهای پیام/ پنج شنبه 6 مهر 1402
منابع
مطالعه موارد زیر را به شما پیشنهاد می کنیم
پروبیوتیک ها برای درمان مولتیپل اسکلروزیس (MS)
واکسن ها می توانند از نیم میلیون مرگ مرتبط با مقاومت ضد میکروبی در سال جلوگیری کنند
FDA واکسن Abrysvo را برای افراد باردار برای جلوگیری از RSV در نوزادان تایید کرد.
